monumentaal waarderen van giftige bouwstoffen

Het lijkt controversieel; monumentale waarde toekennen aan een materiaal wat vandaag de dag nog circa 900 tot 1300 mensen jaarlijks aan overlijden. (bron: https://www.nrc.nl/nieuws/2012/07/31/per-jaar-sterven-900-tot-1300-mensen-door-asbest-12348487-a215853) Ondanks dat er in de jaren ’30 van de vorige eeuw al waarschuwingen waren over het gebruik van asbest duurt het pas tot 1993 voordat het materiaal in de bouw definitief verboden wordt. Inmiddels is men met ‘de grote schoonmaak’ bezig van de veelvuldige toepassing ervan. Met of zonder subsidie. Iedere woningeigenaar is huiverig als het in zijn of haar woning aanwezig is, omdat het invloed kan hebben op de waarde van de woning. Terecht zullen de meeste mensen denken. Kunnen we aan gevaarlijke bouwstoffen dan wel monumentale waarden toekennen. Aan de hand van de criteria gaafheid en authenticiteit dat wordt toegepast in de Richtlijnen bouwhistorisch onderzoek, zullen bij veel asbesthoudende elementen geen discussie ontstaan omdat ze veelvuldig zijn toegepast zoals schoorsteenpijpen of golfplaten. Maar wat als je een vroege variant van een brandkluis binnenloopt en de deur van asbest is gemaakt.

Ook zandsteen is een bouwmateriaal dat door de eeuwen intensief gebruikt is. Vele hedendaagse monumenten als kerken of raadhuizen zijn voorzien van de bekende natuursteen Obenkircher of Bentheimer zandsteen., aan het Musis Sacrum te Arnhem (1887) werkte ca 50 steenhouwers met zandsteen waarbij 12 daarvan korte tijd daarna zijn gestorven (bron: De Kampioen, februari 1952, p.59) als gevolg van het verwerken van zandsteen. Of de bouw van het postkantoor te Amsterdam waar 20 steenhouwers tijdens of kort na de bouw het leven lieten waarvan 13 een leeftijd hadden tussen de 30 en 40 jaar. Als gevolg van de vele doden door het verwerken van zandsteen gaat men in 1951 over op het zandsteenbesluit waarbij het materiaal niet meer verwerkt mag worden. Bij waardering van monumenten zijn er nauwelijks bouwhistorici die moeite hebben om zandstenen wanden of elementen een hoge monumentale waarde mee te geven