Leiden | 't Gangetje

Bron: Reginoaal Archief Leiden PV8361.6

Hoekpanden zijn in stedebouwkundig opzicht vaak erg interessant. Zij markeren soms niet alleen straten of bouwblokken, maar kunnen ook duidelijke overgangen zijn tussen verschillende wijken of gebieden. Het pand op de hoek van de Breestraat en het Gangetje is zo’n voorbeeld. Het markeert niet alleen de entree naar het winkelgebied in het centrum, maar vormt ook de toegang tot een van de oudste delen van Leiden, gezien vanuit het zuidwesten. Opvallend is dat de zijgevel qua architectuur en materialen sterk afwijkt van de voorgevel. De voorgevel past in het totaalbeeld van de Breestraat. Door de toegepaste ornamentiek lijkt het veel ouder dan het werkelijk is. De zijgevel daarentegen is strak en sober en maakt daardoor een veel jongere indruk.

Bron: Reginoaal Archief Leiden GN004082

Uit onderzoek in het regionaal archief blijkt dat er oorspronkelijk een andere woning stond en dat het huidige hoekpand geen hoekpand was, maar een ‘gewone’ rijtjeswoning. De oorspronkelijke hoekwoning werd eind 1926 aangekocht door de gemeente, samen met de andere panden aan het Gangetje, omdat “hiermee een behoorlijke oplossing kan worden gegeven aan de verkeersmoeilijkheden, welke thans in deze omgeving en in het naast bij gelegen gedeelte van de Hoogewoerd worden ondervonden. Immers kan een goede verbinding tot stand worden gebracht naar de Hooigracht en de Hogelandsekerkgracht en verder naar de hierop aansluitende straten waardoor o.a. ook het verkeer op de Hoogewoerd zal worden ontlast”.

Op 14 juni 1928 werd begonnen met het slopen

Bron: Reginoaal Archief Leiden GN000292

van de panden en op 21 juli werd het “Gangetje” met vlaggen en fanfares geopend. Maar het duurde nog zeker twee jaar voor er eindelijk overeenstemming werd bereikt om een nieuwe zijgevel te bouwen. In 1937 is het Gangetje overkluisd en de Karnemelksbrug verbreed. Of dat de situatie echt verbeterd heeft, is maar de vraag. In diezelfde periode werd het Levendaal gedempt met de bedoeling het verkeer te ontlasten via de Hooigracht en de Langegracht.

Tegenwoordig herleeft het water weer in Leiden. De toename van pleziervaartuigen en het terugdringen van gemotoriseerd verkeer in de binnenstad lijkt een probleem als tweerichtingsverkeer te worden.

bronnen: Reginaal atchiel Leiden / gemeentenberichten / krantenartikelen van o.a. LeidschdagbladNieuwe Leidsche courant